Πώς μπορούμε να κάνουμε τον κόσμο καλύτερο;

Βρίσκουμε πως τα παρακάτω κείμενα  παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον και τα αναδημοσιεύουμε για προβληματισμό  και  ως συμβολή στο διάλογο για το πως μπορούμε να αλλάξουμε τον κόσμο. Γιατί θεωρούμε πως ο κόσμος μπορεί να γίνει καλύτερος, επειδή έτσι κι' αλλιώς θέλομε δεν θέλουμε  αλλάζει και χωρίς εμάς και συνεπώς εναντίον μας, αφού δεν είναι στατικός και βρίσκεται διαρκώς σε αλλαγή. Θα βρείτε σ' αυτά σίγουρα σημεία που συμφωνείτε, αλλά και διαφωνείτε, γι' αυτό αν έχετε κάτι σημαντικό να πείτε, να παρατηρήσετε, να προτείνετε μην το κρατάτε για τον εαυτό σας. Μπείτε στο διάλογο και δώστε αξία στη σκέψη σας μοιράζοντάς τη με όλους όσους αγωνιούν και αγωνίζονται, όπως κι' εσείς για ένα καλύτερο κόσμο, για ένα κόσμο της κοινωνικής ισότητας , της Άμεσης Δημοκρατίας, της Αταξικής Κοινωνίας και του Οικουμενικού Ουμανιστικού Πολιτισμού. Εμείς ευχαρίστως θα φιλοξενήσουμε τα μηνυματά σας και τα κείμενά σας .

Πρωτοβουλία Διαλόγου 

για την Άμεση Δημοκρατία και τον Ουμανισμό

 

Να δημιουργήσουμε τις δομές που θα θέλαμε – στα συντρίμμια του κρατικού δημοσίου που καταρρέει, να χτίσουμε έναν πραγματικά δημόσιο χώρο έκφρασης και δημιουργίας

του ΘΠ

Οι δράσεις στον Ιστό* έχουν αρκετή έως μεγάλη συμμετοχή, αλλά δεν έχουν καταφέρει να κάνουν τον κόσμο να αυτοοργανώνεται από μόνος του και να προτείνει ή να υλοποιεί νέες δράσεις. Αυτή η εκτίμηση αντιστοιχεί σε μια πραγματικότητα.

Οι άνθρωποι δεν φαίνεται να ξεπερνάνε το “συντηρητισμό” τους, δεν δείχνουν τη διάθεση να εναντιωθούν δυναμικά στην επίθεση που δέχονται και όταν το κάνουν συνήθως συντρίβονται και επιστρέφουν στα σπίτια τους απογοητευμένοι. Κι αυτή η εκτίμηση αντιστοιχεί σε μια πραγματικότητα.

Οι άνθρωποι δεν φαίνεται, επίσης, να πείθονται σε δραματικό τουλάχιστον βαθμό να ακούσουν τη φωνή της λογικής και να απαγκιστρωθούν από τις συνήθειές τους. Μάλλον αναπολούν το παλιό και αντιμετωπίζουν το τωρινό σαν ένα άσχημο, πρόσκαιρο διάλειμμα. Κι αυτή η εκτίμηση είναι μια πραγματικότητα.

Ο κόσμος δε φαίνεται να αλλάζει. Δε φαίνεται να μπορεί να αλλάξει αν δεν καταρρεύσει πρώτα το παλιό. Αυτή η εκτίμηση όμως, δεν είναι καθόλου πραγματικότητα.

Αυτό το κείμενο γράφεται στο Libre Office. Το Libre Office είναι μια σουίτα γραφείου, όπως είναι το Word της Microsoft. “Ε, και;” θα μου πείτε. Το γράφω στον υπολογιστή μου που λέγεται Raspberry Pi, έχει το μέγεθος ενός πακέτου τσιγάρων, έχει λειτουργικό σύστημα Linux – αντί για Windows – και για οθόνη συνδέεται στην τηλεόρασή μου. Με αυτό τον υπολογιστή και με την ηλεκτρονική πλακέτα Arduino, μπορώ να φτιάξω απλά ή και σύνθετα ηλεκτρονικά κυκλώματα για πλήθος εφαρμογών που μοιράζονται οι χρήστες της δραστήριας κοινότητάς του και να κάνω χιλιάδες άλλα πράγματα, όπως να ανοιγοκλείνω τα φώτα και τις κουρτίνες, να ακούω μουσική και να βλέπω βίντεο, να λειτουργώ το δικό μου μετεωρολογικό σταθμό, να το πάρω στο ποδήλατο ή το αυτοκίνητο για να έχω GPS, να παρακολουθώ το μωρό που κοιμάται στο δωμάτιό του, να ρυθμίζω τη θερμοκρασία του ψυγείου που ψήνω τη σπιτική μου μπύρα ή να λειτουργώ το αυτοσχέδιο εκκολαπτήριο για τα κοτοπουλάκια μου. “Ε και;” θα πείτε πάλι. Μ’ αυτό τον υπολογιστή βρίσκω πληροφορίες στο διαδίκτυο με τον Firefox (ένα πρόγραμμα περιήγησης όπως ο Internet explorer). Σ’ αυτόν τον υπολογιστή, έχω επίσης συνδέσει και τον τρισδιάστατο εκτυπωτή μου και τυπώνω εξαρτήματα για τη μικρή ανεμογεννήτρια που θα βάλω στην ταράτσα για να καλύπτω ένα μέρος των αναγκών μου για ηλεκτρισμό.

Αν και εδώ πιστεύω πως μάλλον κέντρισα το ενδιαφέρον σας, αν συνεχίζετε να αναρωτιέστε “Ε και;” θα πρέπει να σας πω ότι όλα τα προγράμματα που χρησιμοποιώ είναι ελεύθερα τόσο να τα κατεβάσω και να τα χρησιμοποιήσω, όσο και να δω αν στον κώδικά τους περιέχονται κακόβουλες ή πονηρές λειτουργίες, αλλά και να τα τροποποιήσω και να τα μοιραστώ με άλλους. Αυτή τους η ελευθερία είναι κατοχυρωμένη νομικά στο παρόν νομικό σύστημα, μέσα από τα έγκυρα συμβόλαια χρήσης GPL, Creative Commons κ.α. Τα συμβόλαια αυτά υποχρεώνουν όποιον χρησιμοποιεί ή τροποποιεί αυτά τα προϊόντα να συνεχίσει να τα διαθέτει με την ίδια άδεια χρήσης. Ακόμα κι αν δεν μπορώ να καταλάβω τίποτα από τον κώδικα ενός προγράμματος, το γεγονός ότι υπάρχουν χιλιάδες άλλοι που το κάνουν, μου δίνει την ασφάλεια ότι όταν τα παράθυρα είναι ανοικτά όλο και κάποιος θα δει τον κλέφτη. Ο υπολογιστής που ανέφερα είναι αποτέλεσμα συνεργατικής δουλειάς και κοστίζει 35 ευρώ και ο τρισδιάστατος εκτυπωτής Makerbot (με τον οποίο ερευνητές στο πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια εκτύπωσαν αιμοφόρα αγγεία) κατασκευάστηκε από εμένα και μου κόστισε 350 ευρώ, αλλά μπορώ να εκτυπώσω σχεδόν οποιοδήποτε αντικείμενο ή εξάρτημα χρειάζομαι για οποιαδήποτε συσκευή μπορώ να φανταστώ. Η σύνδεση στο διαδίκτυο είναι δωρεάν, αφού χρησιμοποιώ το Athens Metropolitan Wireless Network, που είναι ένα εναλλακτικό δίκτυο για σύνδεση στο ίντερνετ (υπάρχουν 2 κόμβοι του, ένας στη Μαντώς Μαυρογένους και ένας στη Νικομήδειας ακριβώς πάνω και κάτω από τον ΙΣΤΟ). Για την επικοινωνία μου με άλλους ανθρώπους χρησιμοποιώ τον υπολογιστή και για τηλέφωνο το Ekiga (ένα ελεύθερο πρόγραμμα σαν το skype). Όλα τα προγράμματα είναι φτιαγμένα από κοινότητες προγραμματιστών και ερασιτεχνών που δουλεύουν συνεργατικά και αλληλέγγυα τόσο μεταξύ τους όσο και με τους απλούς χρήστες που δεν έχουν ιδέα από πληροφορική ή/και δεν συνεισφέρουν τίποτα πίσω στην κοινότητα, παρά μόνο χρησιμοποιούν τα επιτεύγματά της για να καλύψουν τις ανάγκες τους. Για οικονομικές συναλλαγές, χρησιμοποιώ το Bitcoin, ένα ελεύθερο πρόγραμμα πάλι, (αυτό βέβαια δεν έχει αντίστοιχο εμπορικό) που το κατεβάζεις στον υπολογιστή σου και παράγει ένα ασφαλές ψηφιακό εναλλακτικό νόμισμα το οποίο μπορείς να χρησιμοποιήσεις σε όλο τον κόσμο. Για διακοπές πάω δωρεάν σε όλο τον κόσμο, με το couchsurfing (μια κοινότητα 5.000.000 ταξιδιωτών από 97.000 πόλεις παγκοσμίως) και στον ελεύθερο χρόνο μου παρακολουθώ δωρεάν μαθήματα φιλοσοφίας εξ αποστάσεως στο πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, όπου έχω 260.000 online συμφοιτητές απ’ όλο τον κόσμο. Σε λίγες μέρες τελειώνω κι ένα project με έναν Ινδό, έναν Ελβετό και έναν Βραζιλιάνο, το Diaspora που είναι ένα ελεύθερο και ανοιχτό πρόγραμμα (ανάλογο του Facebook, αλλά χωρίς το χαφιεδισμό του) που χρηματοδοτήθηκε με 500.000 ευρώ από απλούς χρήστες μέσω του προγράμματος χρηματοδότησης kickstarter.

Έχω πολλά να πω ακόμα για μένα, αλλά επειδή έφτασα ήδη τις 614 λέξεις, θα πω ένα τελευταίο και μετά θα μιλήσω για το εμείς. Το τελευταίο που θα πω για μένα είναι ότι είπα ψέματα. Δεν τα έχω κάνει όλα αυτά. Έχω κάνει περίπου τα μισά, αλλά όχι όλα – όχι ακόμα. Υπάρχουν όμως χιλιάδες άνθρωποι που τα κάνουν, την ώρα που γράφω αυτές τις γραμμές. Όλα αυτά είναι κομμάτια μιας νέας πραγματικότητας που δημιουργείται μπροστά στα μάτια μας, είτε εμείς κοιτάζουμε είτε όχι. Κομμάτια της αλλαγής που συμβαίνει στον κόσμο. Μιας αλλαγής που οδηγεί στην κατάρρευση του καπιταλισμού με μαθηματική ακρίβεια. Δεν ξέρω αν θα προλάβει να τον γκρεμίσει μια επανάσταση, αλλά όπως λέει και ο Βασίλης Κωστάκης στο “Ομότιμο μανιφέστο” είναι ευκολότερο να δημιουργήσεις την αλλαγή από το να την προβλέψεις”.

Στο επόμενο μισό του κειμένου θα μιλήσω για το πώς βλέπω τα πράγματα και πώς θα ήθελα να γίνουν. Βλέπω τους δήμους και την κεντρική διοίκηση να εγκαταλείπουν – ή καλύτερα να χαρίζουν σε ιδιώτες – όλες τις υποδομές του κοινωνικού κράτους. Βλέπω η στρατιά των ανέργων (στην ουσία, ανάμεσά τους είμαι κι εγώ) να αυξάνει ώρα την ώρα. Κι αναρωτιέμαι “αν δεν είναι αυτή η καλύτερη ιστορική στιγμή για την ανθρωπότητα, ποιά είναι;”. Ποιό είναι το όραμά μας για τους ανέργους; Η επιστροφή τους στη μισθωτή σκλαβιά; Η επανατοποθέτησή τους σε 10ωρα απασχόλησης, συνήθως σε αντικείμενα πλήρως αδιάφορα γι’ αυτούς; Η επιστροφή τους στην εργασιακή σχέση που αντιμετωπίζει τη δουλειά και την ικανότητά τους σαν εμπόρευμα (είτε ακριβό είτε φθηνό); Ή θα τους δείξουμε πώς να παράγουν συνεργατικά και χωρίς αφεντικά πράγματα που χρειάζονται πραγματικά οι ίδιοι και η κοινότητα στην οποία μετέχουν; Ποιό είναι το όραμά μας για τις κοινωνικές υπηρεσίες; Θα αφήσουμε τους βρεφονηπιακούς σταθμούς , τα σχολεία και τα πολιτιστικά τμήματα των δήμων να γίνουν ορμητήρια παραγωγής κέρδους για τις τσέπες ιδιωτών μεταμφιεσμένων σε ΚΟΙΝΣΕΠ; Ή μήπως ήρθε η ώρα να τα αυτοδιαχειριστούμε;

Εγώ λέω να τα πάρουμε όλα εμείς και να πώς:

Είμαι βέβαιος πως αν επιχειρήσω να κάνω πρώτα μια μικρή "πολιτική ανάλυση" – όπως μου βγαίνει από φυσικού μου – θα υπάρχουν αντιρρήσεις στο σκεπτικό, πράγμα που είναι και θεμιτό και αναπόφευκτο. Δε διατείνομαι, ούτε φαντασιώνομαι πως θα κατέχω ποτέ μια θεωρία που θα μπορεί να είναι αλάνθαστη και ως εκ τούτου ανεπίδεκτη διαφωνιών. Όχι επειδή εγώ δε μπορώ, αλλά επειδή δεν υπάρχει για να κατακτηθεί από οποιονδήποτε (lol). Θεωρώ τις πολιτικές συζητήσεις εποικοδομητικές και αναγκαίες, αλλά επειδή δε θέλω να γίνει το σκεπτικό το αντικείμενο της συζήτησης, αλλά η πρόταση δράσης, προχωρώ κατευθείαν στην πρόταση.

(Καλά, γίνεται δράση χωρίς, έστω, λίγη θεωρία; Σιγά μην κρατιόμουν – όποιος βαριέται ας πάει παρακάτω κατευθείαν στην πράξη, δε θα χάσει και τίποτα φοβερό)

Ο καπιταλισμός (λίγος Μαρξ είναι πάντα αναγκαίος για αρχή) στηρίζεται στην κατανάλωση των προϊόντων – εμπορευμάτων που παράγει. Όσοι “κονταροχτυπιούνται” για να δώσουν προσφορές για τους ΧΥΤΑ, ποντάρουν στους τόνους των σκουπιδιών. Τα εμπορεύματα του καπιταλισμού (εφόσον ο στόχος είναι το υπερκέρδος και το προϊόν απλά το μέσο) είναι σκουπίδια – τόσο σαν διαδικασία παραγωγής όσο και σαν καθ’ εαυτά. Ποιά επενδυτική αξία θα είχε ένας ΧΥΤΑ χωρίς σκουπίδια; Ποιά αξία θα είχε μια εξόρυξη πετρελαίου ή λιγνίτη αν όλοι είχαν στο σπίτι τους μια ανεμογεννήτρια κι ένα φωτοβολταϊκό; Ποιά υπεραξία θα είχε ένας εργαζόμενος που θα παρήγαγε ένα ποδήλατο, όταν ο καθένας θα μπορούσε να τυπώσει ένα στον οικιακό του εκτυπωτή; Ποιά αξία θα είχε η κατασκευή του Mall, αν δε μαζεύονταν για καφέ και ψώνια σε πολύχρωμες σακούλες τα βορειοανατολικά προάστια; Καμία. Η δύναμη του σημερινού καπιταλισμού πατάει σε δύο πυλώνες: την ενέργεια και το χρήμα. Αν οι άνθρωποι μπορούσαν να πάρουν την ενέργεια και το χρήμα στα χέρια τους, δε θα ’μεναν και πολλά περιθώρια στο κεφάλαιο. Για την ακρίβεια θα έμενε μόνο ένα: ο πόλεμος – αλλά πρώτον, σ’ έναν πόλεμο δεν μπορείς να ξέρεις ποτέ ποιός θα νικήσει και δεύτερον αυτό που γράφω είναι μια πρόταση ελπίδας, οπότε ας τον αφήσουμε.

Λέω λοιπόν, πως πρέπει να στρέψουμε την προσοχή και τις δυνάμεις μας στην ενέργεια και το χρήμα. Πρέπει να κάνουμε προτεραιότητά μας τις δομές. Τις παραγωγικές δομές. Να συνυφάνουμε μαζί με όλους τους άλλους, που έχουν ήδη αρχίσει το πλέξιμο, τον ιστό της κοινωνικής συνοχής και αλληλεξάρτησης στην καθημερινότητα. Πολλοί τις λένε αντιδομές, αλλά εμένα δε μου αρέσουν οι αρνητικές λέξεις (όπως και ο αντικαπιταλισμός, ο αντιφασισμός, ο αντιρατσισμός κλπ). Υποδηλώνουν μια μειονεκτική θέση αμυνόμενου, κι εγώ θέλω να δουλεύω με πλεονεκτήματα.

(Μας κούρασες μεγάλε) Πάμε στην πρόταση

Προτείνω να οργανώσουμε έναν μεγάλο ιστό από ελεύθερες κοινότητες και ομοϊδεατικές ερευνητικές ομάδες από πανεπιστήμια και ανεξάρτητους φορείς, που θα αξιοποιούν πρωτίστως τους ανέργους και θα αναλαμβάνουν τη λειτουργία αρχικά των κοινωνικών υποδομών που αφήνει το κράτος, μέσα από συνεργατικά αυτοδιαχειριζόμενα μοντέλα και στη συνέχεια να δημιουργήσουμε εκείνα τα εργασιακά πρότυπα που θα μπορούν να αναπαράγονται καλύπτοντας όλους τους τομείς των πραγματικών αναγκών της κοινωνίας και διασφαλίζοντας ότι δεν υποθηκεύουν το μέλλον της. Να φτιάξουμε ένα δημόσιο σύστημα, που δεν θα είναι όμως κρατικό (όπου το κράτος διαχειρίζεται το δημόσιο πλούτο κατά το δοκούν και οι δημόσιοι υπάλληλοι είναι συχνά αμέτοχοι της συναίσθησης του έργου που επιτελούν), αλλά αυτοδιαχειριζόμενο.

Όσο κι αν ακούγεται τεράστιο ή ουτοπικό (και σίγουρα όχι απλό), είναι κάτι που πιστεύω πως μπορεί να γίνει. Τί θα χρειαζόταν;

Νομική υποστήριξη

Το πρότυπο των Αδειών Δημόσιας Χρήσης που υπάρχει στο λογισμικό (προγράμματα για κομπιούτερ) αλλά και στο υλισμικό (συσκευές όπως ο τρισδιάστατος εκτυπωτής, το κομπιούτερ Raspberry Pi που προανέφερα, το Arduino ή ολόκληρα αγροτικά μηχανήματα του project Open Source Ecology, όπου αγρότες, μηχανικοί και ερασιτέχνες σχεδιάζουν και διαθέτουν ελεύθερα κατασκευαστικά σχέδια και οδηγούς κατασκευής για πλήθος μηχανημάτων, από τρακτέρ έως τρισδιάστατους σκάνερς και εκτυπωτικές μηχανές, αυτές οι άδειες, λοιπόν, να διευρυνθούν και να επεκταθούν και σε άλλους τομείς, όπως πχ. οι σπόροι για φυτά. “Αυτοί οι σπόροι είναι ελεύθεροι για χρήση και διανομή και τροποποίηση, με την υποχρέωση της συνέχισης της διάθεσής τους με την ίδια άδεια”. Δεν είμαι υπέρ των τροποποιημένων, αλλά αυτό τους αφαιρεί τουλάχιστον το δικαίωμα της εμπορικής εκμετάλλευσης των σπόρων. Και χωρίς εμπορικό ενδιαφέρον πάει το κέρδος, αλλά και το ενδιαφέρον για τους σπόρους.

Εναλλακτικό νόμισμα

Τουρκικές τράπεζες (το τουρκικές έχει τη σημασία του, αλλά το κύριο είναι οι τράπεζες) προσφέρθηκαν να παρέχουν δάνεια (φυσικά ενυπόθηκα φαντάζομαι) σε αγρότες της Θράκης. Πρέπει άμεσα να τους χρηματοδοτήσουμε εμείς είτε με ευρώ είτε με εναλλακτικό ή ανταλλακτικό νόμισμα, ή και με συνδυασμό όλων, ώστε να κρατήσουν τη γη τους. Πάλι θα μπορούσαμε να τους χρηματοδοτήσουμε μέσω συμβολαίου που θα δεσμεύει πχ εμάς ότι θα πάρουμε τα προϊόντα τους (στην ουσία θα προαγοράζουμε τη σοδειά τους) και αυτούς ότι δεν θα κάνουν χρήση τοξικών ουσιών, ούτε αλόγιστη χρήση νερού και ότι η γη δεν θα αλλάξει χρήση για τόσα όσα τουλάχιστον χρόνια. Κι εδώ το νομικό τμήμα είναι απαραίτητο.

Εκπαιδευτικοί – βρεφονηπιοκόμοι – εικαστικοί – σκηνοθέτες

Σχέδια αυτοδιαχείρισης απογευματινών σχολείων, ανοικτών σε όλους για αυτομόρφωση, επιμόρφωση, σε πολλαπλά χρήσιμα στην καθημερινότητα μαθήματα και αμπάριζα στα διαλείμματα. Παραγωγή ντοκυμαντέρ για το εγχείρημα, λειτουργία ραδιοφωνικών σταθμών, συναυλίες, προβολές κλπ.

Αρχιτεκτονική – πολεοδομία – περιβαλλοντολογία – δασολογία – βιολογία

Μελέτες μαζί με τους κατοίκους (και όχι σε κλειστά γραφεία) για εκπόνηση σχεδίων οικιστικών παρεμβάσεων με συμβούλια γειτονιάς. Φανταστείτε ομάδες επιστημόνων και φοιτητών μαζί με τα άνεργα τώρα παιδιά των κατοίκων, με πτυχία πολυτεχνείων, να περπατάνε στους δρόμους και να οραματίζονται μαζί με τους γονείς και τους παππούδες τα δέντρα που θα φυτευτούν στη γειτονιά... για να παίζουν τα δισέγγονα.

Ηλεκτρολογία – Μηχανολογία

Εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σε όλα τα σχολεία με αίτημα για χρηματοδότηση ακόμα και μόνο των πρώτων υλών και εγκατάσταση από συνεργεία ανέργων. Οι εργαζόμενοι θα μπορούσαν να κερδίσουν μονάδες εναλλακτικού νομίσματος που θα χρησιμοποιούσαν για αγορά αγαθών και υπηρεσιών. Συλλογή τηγανόλαδων για παραγωγή βιοντίζελ για θέρμανση των σχολείων. Τοποθέτηση κομποστοποιητών και δημιουργία αυτοδιαχειριζόμενων λαχανόκηπων σε όλες τις δημόσιες και ακάλυπτες επιφάνειες.

Αποθάρρυνση χρήσης συσκευασιών. Ενθάρρυνση και επιδότηση επανάχρησης, επισκευής και ανακύκλωσης. Διαχείριση των απορριμμάτων στην πηγή. Περιορισμός στα απαραίτητα, ανταλλαγή, επισκευή, επανάχρηση, διαχωρισμός χρήσιμων και λειτουργικών από άχρηστα και ανακύκλωση μόνο των άχρηστων.

Κοινότητες προγραμματιστών ελεύθερου λογισμικού. Το ελληνικό κράτος έχει υπογράψει συμβάσεις με τη Microsoft για χρήση των Windows και του Word σε όλες τις δημόσιες υπηρεσίες. Αυτό κοστίζει δις και συντηρεί τη λογική των κλειστών προτύπων (η εταιρία ξέρει καλύτερα από σένα τις ανάγκες σου, γι’ αυτό σκάσε και πλήρωνε). Δεν θα έπρεπε την ώρα που οι δημόσιοι υπάλληλοι διεκδικούν μη μείωση των μισθών τους να διεκδικήσουν τη χρήση ελεύθερου και ανοιχτού λογισμικού στη δουλειά τους, σαν αντισταθμιστικό μέτρο; Κατανοώ τον παράγοντα "πού να μαθαίνω τώρα καινούρια πράγματα;", αλλά το αστείο είναι πως δεν πρόκειται για τίποτα διαφορετικό. Εκατοντάδες δήμοι σε όλο τον κόσμο (όπως του Μονάχου και της Καλαμαριάς), αντικαθιστούν τα προϊόντα της microsoft με Ελ/λακ (ελεύθερα λογισμικά / λογισμικά ανοικτού κώδικα) εξοικονομώντας εκατομμύρια και δημιουργώντας μια νέα κουλτούρα. Με το Linux, δεν είναι απαραίτητη καν η αναβάθμιση του εξοπλισμού, αφού "τρέχει" ικανοποιητικά και σε παλαιότερα μηχανήματα. Έχετε υπόψη σας πόσα παλιά κομπιούτερ υπάρχουν σε αποθήκες δήμων και υπουργείων; Τα σκουπίδια που λέγαμε πριν - ενώ είναι πλήρως αξιοποιήσιμα, αν όχι ολόκληρα έστω πολλά τμήματά τους.

Χρηματοδότηση μέσω προγραμμάτων αλληλεγγύης, που απευθύνονται σε όλους σε διεθνές επίπεδο. Το παιχνίδι είναι παγκόσμιο, ξεφεύγει από τα όρια του χωριού. Οι άνθρωποι συνεργάζονται, συνεταιρίζονται, συναποφασίζουν και συνδημιουργούν, χωρίς κανένα χωρικό περιορισμό. Δεν θα ανακαλύψουμε τον τροχό. Τα εργαλεία υπάρχουν ήδη - αυτό που χρειάζεται είναι η προσαρμογή τους στα δικά μας δεδομένα και η επέκτασή τους σε όλους τους τομείς.

Καμπάνια υποστήριξης από το εξωτερικό στη λογική του Εκουαδόρ (που υπολόγισε το εκτιμώμενο κέρδος από το πετρέλαιο αν προχωρούσε σε εξόρυξη και την εκτιμώμενη ζημιά από τις περιβαλλοντικές συνέπειες και ζήτησε λεφτά από δωρεές για να ΜΗΝ προχωρήσει στην εξόρυξη). “Βοηθήστε μας να παραμείνει η Ελλάδα ένας τόπος που θα θες να επισκεφθούν τα παιδιά σου”. “Χρηματοδοτείστε τις ήπιες μορφές ενέργειας για να μείνει το πετρέλαιο κάτω από τη δροσιά της παραλίας και ο χαλκός κάτω από τη σκιά των δέντρων”. Αν ο καθένας παράγει το ρεύμα του, δεν χρειάζονται τα χιλιόμετρα χάλκινων καλωδίων για να φέρουν το ρεύμα απ’ τις ανεμογεννήτριες της Γκιώνας ή να το πάνε απ’ τη Σαχάρα στη Γερμανία. Aν ο καθένας περιορίζει την προμήθεια των αγαθών που καταναλώνει σε εκείνα που χρειάζεται πραγματικά, επαναχρησιμοποιεί και ανακυκλώνει στο σπίτι και τη γειτονιά του, δεν χρειάζεται ούτε χωματερή μεγατόνων ούτε κολοσσιαία εργοστάσια ανακύκλωσης. Οι θέσεις εργασίας που προκηρύσσονται σε επιχειρήσεις γίγαντες, δεν μας αφορούν – ούτε μας χρειάζονται. Δεν έχουμε χρόνο για μισθωτή εργασία που καταστρέφει το περιβάλλον μας και τη ζωή μας για να μπορούμε να τα αγοράσουμε κάποτε, γιατί έχουμε δουλειά να κάνουμε κατ’ ευθείαν για το περιβάλλον και τη ζωή μας διαμορφώνοντάς τα και κερδίζοντάς τα άμεσα. Η δυσκολία είναι να χτίσουμε το δίκτυο που θα παρέχει στους ανθρώπους που εργάζονται για την κοινότητα, τα μέσα να ζήσουν. Κι αυτό πρέπει να γίνει άμεσα.

Συμπερασματικά, αυτό που χρειαζόμαστε είναι το να απευθυνθούμε στην κοινωνία με ένα θετικό όραμα και άμεσα εφαρμόσιμο ζητούμενο που να εμπνέει και να δείχνει την κατεύθυνση, μέσα από συγκεκριμένα παραδείγματα. Να τους δείχνουμε το δρόμο, να τους παρέχουμε τα εργαλεία, την πληροφόρηση και την υποστήριξη και να τους παροτρύνουμε να αυτοσχεδιάσουν. Να μην εστιάζουμε στην αντίσταση (την οποία και βέβαια πρέπει να συνεχίσουμε) αλλά να επιδιώκουμε στην επανάσταση των ανθρώπων, με την έννοια του να υιοθετήσουν επωφελείς για όλους στάσεις ζωής, να ξαναχτίσουν δηλαδή το δημόσιο βίο απ’ την αρχή. Να έχουμε στο μυαλό μας πως δεν είμαστε μόνοι, αλλά οι δράσεις αυτές γίνονται σε διεθνές επίπεδο. Οι άνθρωποι αντιδρούν μόνο θετικά όταν εμπνέονται. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η νομική κάλυψη. Το ελεύθερο λογισμικό και υλισμικό, που αποτελεί το επαναστατικό μας παράδειγμα, δεν θα είχε πετύχει απολύτως τίποτα αν ο Richard Matthew Stallman δεν είχε επιδιώξει και πετύχει τη θεσμοθέτηση των Αδειών Γενικής Δημόσιας Χρήσης (GPL) που διασφαλίζουν την συνέχεια της ελεύθερης διακίνησης των παράγωγων έργων. Αυτό είναι που διαιωνίζει την ανοιχτότητα*.

Κάπου εδώ σταματώ. Έφτασε αισίως τις 1950+ λέξεις το σεντόνι, που αποτελεί μόνο την αφορμή για μια συζήτηση που προτείνω να ανοίξει. Είστε ελεύθεροι να πείτε πως αυτά δε γίνονται, ή μπορείτε να συμβάλλετε με ιδέες για το πώς μπορούν να γίνουν συντομότερα. Για το ότι είναι εφικτά (συμβαίνουν ήδη) είμαι βέβαιος και βάζω και στοιχήματα σε Bitcoins.

Υστερόγραφο παροξισμού (παρακαλώ να μην το πάρετε σοβαρά): Δεν έχω χρόνο για επανάσταση – έχω έναν κόσμο να αλλάξω...

*Για παράδειγμα το πρώτο κοινοτικό ανοιχτό Office λεγόταν Open Office. Αυτό το χρηματοδοτούσε μια εταιρεία που πουλούσε συστήματα υπολογιστών. Κάποια στιγμή η εταιρεία αυτή εξαγοράστηκε από μια άλλη, για την οποία η κοινότητα θεώρησε ότι ήθελε να σταματήσει ή να υπονομεύσει την υποστήριξη του προγράμματος. Έφτιαξε αμέσως ένα αντίγραφο το Libre Office και συνέχισε να εργάζεται σ'αυτό. Κι αυτό είναι μόνο ένα παράδειγμα.
_____________
* Ο λόγος για τον ΙΣΤΟ ΧΑΪΔΑΡΙΟΥ, μέλος του οποίου φαίνεται να είναι ο ΘΠ

@@@@@@@@@@@ 

Η ανάδυση του ομότιμου* κινήματος

του Βασίλη Κωστάκη**

Από τη μία, σήμερα το κυρίαρχο κοινωνικοοικονομικό σύστημα βασίζεται σε μια εσφαλμένη αντίληψη αφθονίας σε έναν πεπερασμένο υλικό κόσμο. Ασπάζεται την αέναη υλική παραγωγή και κατανάλωση σε έναν κόσμο με περιορισμένους φυσικούς πόρους. Από την άλλη, προωθεί την ψευδαίσθηση της «σπανιότητας» στην πνευματική παραγωγή η οποία, όμως, εγγενώς βρίσκεται σε καθεστώς αφθονίας (δηλ. το κόστος παραγωγής μιας επιπλέον μονάδας πληροφορίας, ας πούμε ο κώδικας ενός προγράμματος, είναι σχεδόν μηδενικό). Αντί, λοιπόν, να ενθαρρύνει τον πειραματισμό με την ελεύθερη πληροφορία, ορθώνει νομικούς φραγμούς (π.χ. copyright, πατέντες ή οι πρόσφατες νομοθετικές πράξεις/συνθήκες ACTA, SOPA/PIPA) εξυπηρετώντας την ιδιωτική κερδοφορία ενώ εμποδίζει την ελεύθερη συνεργασία των πολιτών. Συνεπώς, προτεραιότητα για την επίτευξη ενός βιώσιμου συστήματος αποτελεί η αναστροφή της παραπάνω λογικής. Δηλαδή από τη μία είναι επιτακτική η συνειδητοποίηση του πεπερασμένου των φυσικών πόρων ενώ παράλληλα οφείλουμε να υποστηρίξουμε, όπου είναι δυνατόν, την κοινωνική καινοτομία, τροποποιώντας την αδιαλλαξία των πατέντων και των copyright.

Έπειτα από αρκετές δεκαετίες βιομηχανικού καπιταλισμού και αποτυχημένων «κομμουνιστικών» καθεστώτων, κάποιοι σήμερα μιλάνε για μια εναλλακτική προσέγγιση: την ομότιμη προοπτική που βασίζεται στην αυτονομία, το μοίρασμα, την αλληλεγγύη και την κοινωνική καινοτομία. Η ευρεία διαθεσιμότητα των σύγχρονων τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνίας (π.χ. οι προσωπικοί υπολογιστές και η πρόσβαση στο διαδίκτυο) έχει αναδείξει νέα συνεργατικά μοντέλα οργάνωσης που συνθέτουν αυτό που αποκαλούμε εδώ ως «ομότιμο κίνημα». Εγχειρήματα όπως το Ελεύθερο Λογισμικό/Λογισμικό Ανοικτού Κώδικα (ΕΛ/ΛΑΚ, π.χ. οι εκδόσεις λογισμικού βασισμένων στο Linux ή o Apache HTTP εξυπηρετητής) και η ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια Wikipedia καταδεικνύουν ότι ο ομότιμος τρόπος παραγωγής, τουλάχιστον στη σφαίρα της πληροφορίας (δηλ. στην παραγωγή κώδικα λογισμικού, γνώσης, σχεδίων, πολιτισμού), μπορεί να ανταγωνιστεί και ακόμη να υπερσκελίσει τον καπιταλιστικό. Πέρα από τα έργα ΕΛ/ΛΑΚ και τη Wikipedia, οι πλατφόρμες διάθεσης έργων πολιτισμού όπως το Internet Archive ή το Librivox• τα νομικά εργαλεία κατοχύρωσης και διάθεσης πνευματικών δημιουργημάτων όπως οι άδειες Κοινών Δημιουργημάτων (Creative Commons) ή οι άδειες Γενικής Δημόσιας Χρήσης (General Public Licenses) • οι διαδικτυακές κοινότητες ανοικτού σχεδιασμού παράλληλα με την πρόοδο στις τεχνολογίες τρισδιάστατης εκτύπωσης• οι κολλεκτίβες των “hackerspace” και οι κοινότητες “κάντο-μόνος-σου”• οι πλατφόρμες διάθεσης μεταφρασμένων, σε δεκάδες γλώσσες, υπότιτλων ταινιών• οι χιλιάδες ιστότοποι ενημέρωσης• τα παγκόσμια κινήματα για ελεύθερη πρόσβαση στη γνώση και για ανοιχτά δημόσια δεδομένα• λαμβάνουν χώρα την ίδια στιγμή σε παγκόσμια και τοπική κλίμακα. Τι κοινό έχουν όλα τα παραπάνω; Αποτελούν συμπτώσεις, τυχαία, μη συσχετιζόμενα γεγονότα ή είναι εκφράσεις και εκφάνσεις ενός νέου πολιτισμού με όλες του τις αντιφατικότητες και τις ευκαιρίες για αναγέννηση; Σημάδια ενός αναδυόμενου κόσμου που δημιουργεί και δημιουργείται, μέσα στις παρυφές του παλιού, από νέες ετερόκλητες υποκειμενικότητες –το πλήθος– και σαν τη λάβα αργά στην αρχή και μαινόμενη στη συνέχεια, μέσα από τις ρωγμές, προσπαθεί να δημιουργήσει νέα γη;

Το σύντομο αυτό άρθρο προσπαθεί να καταδείξει πως όλα τα παραπάνω αποτελούν πτυχές του ομότιμου κινήματος που εγκαινιάζει ένα νέο τρόπο παραγωγής ο οποίος έρχεται σε αντίθεση με τα κυρίαρχα δόγματα της οικονομικής θεωρίας: Ότι δηλαδή οι άνθρωποι παράγουν υποκινούμενοι από τη θέλησή τους για χρηματικό κέρδος καθώς και ότι η καινοτομία δημιουργείται μόνο από εταιρικές ιεραρχίες και κρατικές γραφειοκρατίες. Τουλάχιστον στη σφαίρα της πληροφορίας ο ομότιμος τρόπος παραγωγής έχει δείξει ότι μπορεί να είναι το ίδιο (και κατά μερικούς ακόμη περισσότερο) παραγωγικός και καινοτόμος με τους παραδοσιακούς τρόπους παραγωγής.

Και πρόσφατα παρατηρούμε το ομότιμο κίνημα να απλώνεται και στην υλική παραγωγή: Κάποιοι σχεδιάζουν αντικείμενα (από τους κρίκους της κουρτίνας μέχρι ποδήλατα, τρακτέρ, ρομπότ και ανεμογεννήτριες) χρησιμοποιώντας εργαλεία ΕΛ/ΛΑΚ και τα διαθέτουν ελεύθερα στο διαδίκτυο• κάποιοι χακάρουν και τροποποιούν ήδη υπάρχοντα σχέδια αναβαθμίζοντάς τα ή απλώς προσαρμόζοντάς τα στις δικές τους ανάγκες και κάποιοι δίνουν σε αυτά τα σχέδια υλική υπόσταση χρησιμοποιώντας τρισδιάστατους εκτυπωτές χαμηλού κόστους και ανοικτού κώδικα, όπως οι εκτυπωτές MakerBot, Ultimaker ή ο εκτυπωτής RepRap που μπορεί να αναπαράγει ένα μεγάλο μέρος του εαυτού του.

Οι άνθρωποι πριν τη βιομηχανική παραγωγή, συνήθιζαν να σχεδιάζουν και να παράγουν πολλά από τα εργαλεία και τα προϊόντα τους συλλογικά. Σήμερα, λοιπόν, βλέπουμε αυτό το είδος της κοινωνικής παραγωγής να αναγεννιέται μέσα σε ένα ομότιμο πλαίσιο. Πρωτοβουλίες και εγχειρήματα όπως τα Fab/Media Labs ή τα εκατοντάδες hackerspaces ανά τον κόσμο παρέχουν τη γνώση και την υποδομή για πειραματισμό με πρακτικές ομότιμης παραγωγής στον υλικό κόσμο. Η πτώση του κόστους αλλά και η αύξηση της αποδοτικότητας και της αποτελεσματικότητας των τρισδιάστατων εκτυπωτών θα σημάνει την ευρεία διαθεσιμότητά τους, η οποία με τη σειρά της θα ανοίξει νέους ορίζοντες για την ομότιμη παραγωγή στον υλικό κόσμο. Για παράδειγμα, φανταστείτε κάποιος να κατεβάζει ελεύθερα τα σχέδια –προϊόν συνεργατικής παραγωγής– των τμημάτων μιας ανεμογεννήτριας από ομότιμες πλατφόρμες, και στη συνέχεια μέσω προγραμμάτων ΕΛ/ΛΑΚ και ομότιμα σχεδιασμένων τρισδιάστατων εκτυπωτών, να εκτυπώνει μια ανεμογεννήτρια για την παραγωγή ενέργειας σε μικρή ή και μεγάλη κλίμακα.

<Το πλήθος χακάρει την πληροφορία, τροποποιεί την πληροφορία, μοιράζεται την πληροφορία, ξαναχακάρει, ξανατροποποιεί, ξαναμοιράζεται, κ.ο.κ., και σε λίγο ίσως είναι σε θέση να παράγει προϊόντα, ομότιμα σχεδιασμένα, με υλική υπόσταση. Και τι καταλαβαίνει κανείς έπειτα από όλα αυτά; Ότι το μέλλον είναι περισσότερο πιθανό να το δημιουργήσεις από ότι να το προβλέψεις/>

Η ομότιμη θεωρία, σαν απόπειρα δημιουργίας μιας θεωρίας που επιτρέπει την κατανόηση του ομότιμου κινήματος,  βρίσκεται στη μοναδική θέση να παντρεύει την αξία της ελευθερίας του ατόμου  με τις κύριες αξίες της Αριστεράς, την ισότητα και την αλληλεγγύη. Ψάχνοντας, λοιπόν, μια απάντηση στο ερώτημα με το οποίο άρχισε αυτό το άρθρο, ισχυριζόμαστε πως το ομότιμο κίνημα μας δείχνει το δρόμο.

Εμείς ας συμμετέχουμε σε μια πανδαισία δημιουργίας που δημιουργεί τον κόσμο που θέλει, μέσα στον κόσμο που θέλει να ξεπεράσει

__________________

*ομότιμος -η -ο [με ίση τιμή, ισόβαθμος]

** Ο Βασίλης Κωστάκης (PhD, MSc, MA), οικονομολόγος, είναι επιστημονικός συνεργάτης πανεπιστημιακών και ερευνητικών ιδρυμάτων. Κυκλοφορεί από τις Βορειοδυτικές Εκδόσεις το βιβλίο του “Ομότιμο Μανιφέστο”.

Αναδημοσίευση από: http://www.koutipandoras.gr/?p=25332,