Τετάρτη 23 Ιουλίου 2008

ΑΠΟΨΕΙΣ ΚΑΙ ΕΝΟΧΛΗΤΙΚΕΣ ΑΛΗΘΕΙΕΣ. ΠΡΟΩΘΟΥΜΕ ΤΟ ΔΙΑΛΟΓΟ - ΛΕΜΕ ΠΑΡΩΝ


Ο ΥΠΑΡΞΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΟΥΜΑΝΙΣΜΟΥ *

Του Ζαν Πωλ Σαρτρ


Δεν υπάρχει κανένα άλλο σύμπαν εκτός από το ανθρώπινο σύμπαν, το σύμπαν της ανθρώπινης υποκειμενικότητας. Αυτή η σχέση της υπερβατικότητας ως συστατικού στοιχείου του ανθρώπου (όχι με την έννοια της υπερβατικότητας του θεού, αλλά με την έννοια της υπέρβασης εαυτού) με την υποκειμενικότητα (με την έννοια ότι ο άνθρωπος δεν είναι απομονωμένος στον εαυτό του, αλλά για πάντα παρών μέσα σε ένα ανθρώπινο σύμπαν) - είναι αυτό που ονομάζουμε υπαρξιακός ουμανισμός. Είναι ουμανισμός, γιατί υπενθυμίζουμε στον άνθρωπο ότι δεν υπάρχει κανένας νομοθέτης εκτός από τον ίδιο, και ότι ο ίδιος, καθώς είναι ‘εγκαταλελειμένος’, πρέπει να αποφασίσει για τον εαυτό του. Επίσης, επειδή δείχνουμε ότι ο άνθρωπος μπορεί να συνειδητοποιήσει πλήρως τον εαυτό του ως άνθρωπο όχι εναντιονώμενος στον εαυτό του, αλλά αναζητώντας, πέρα από τον εαυτό του, έναν σκοπό ο οποίος δεν είναι άλλος από τη λύτρωση ή κάποια άλλη πραγμάτωση.

Είναι εμφανές από τους παραπάνω στοχασμούς ότι τίποτα δεν είναι πιο άδικο από τις αντιρρήσεις που ορισμένοι προβάλλουν εναντίον μας. Ο υπαρξισμός δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια προσπάθεια να βγουν πλήρη συμπεράσματα μέσα από μια συνεπώς άθεϊστική αντίληψη. Ο υπαρξισμός δεν έχει σκοπό να ρίξει τον άνθρωπο σε απόγνωση. Και αν με τον όρο ‘απόγνωση’ εννοούμε αυτό που εννοούν οι χριστιανοί -δηλαδή οποιαδήποτε στάση έλλειψης πίστης, η απόγνωση που νιώθουν οι υπαρξιστές είναι κάτι τελείως διαφορετικό. Ο υπαρξισμός δεν ασπάζεται την αθεϊα σαν αυτοσκοπό, εξαντλούμενος σε αποδείξεις της ανυπαρξίας του Θεού. Αντιθέτως, δηλώνει ότι και να υπήρχε θεός δεν θα άλλαζε τίποτα στην αντίληψη μας. Όχι ότι πιστεύουμε ότι υπάρχει θεός, αλλά θεωρούμε ότι το αληθινό πρόβλημα δεν είναι αυτό της ύπαρξης του θεού. Αυτό που χρειάζεται ο άνθρωπος είναι να βρει ξανά τον εαυτό του και να καταλάβει ότι τίποτα δεν πρόκειται να τον σώσει από τον εαυτό του - ούτε καν μια τεκμηριωμένη απόδειξη της ύπαρξης του Θεού. Υπό αυτήν την έννοια, ο υπαρξισμός είναι αισιόδοξος. Είναι μια ιδεολογία δράσης, και μόνο μέσω της αυταπάτης, συγκρίνοντας τη δική τους απόγνωση με τη δική μας, μπορούν οι χριστιανοί να μας χαρακτηρίσουν ως απαισιόδοξους
.


———————————————-
To παραπάνω είναι οι τελευταίες 2 παράγραφοι από μια διάλεξη του Jean-Paul Sartre to 1946. Στα αγγλικά ο τίτλος έχει μεταφραστεί ως “The Existentialism of Humanism” ή “Existentialism is a Humanism”. Μετάφραση Simon Davis από αγγλική πηγή.
Update 7/22*: Δημήτρης Ξυγαλατάς to the rescue. Ανανέωσα το άρθρο βάσει των άριστων υποδείξεων του.
______________________________
* Αναδημοσίευση από το : http://www.atheoi.org/

Τετάρτη 16 Ιουλίου 2008

"ΚΡΙΣΗ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΜΑΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ". ΜΥΘΟΣ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ





ΜΙΑ ΑΚΟΜΑ ΚΡΙΣΗ ΠΑΡΑΚΜΗΣ

ΤΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΚΡΑΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ


Κώστας Λάμπος


1. Η κρίση δεν είναι πολιτική,


αλλά συστημική κρίση παρακμής του

κεφαλαιοκρατικού συστήματος

Όπως είναι γνωστό «η Πολιτική» δεν είναι παρά η έκφραση οικονομικών συμφερόντων και κατά συνέπεια κάθε «πολιτικό σύστημα» που εκφράζει- υπηρετεί το κέρδος και τα συμφέροντα της πλουτοκρατίας, καταστρέφει τη Φύση, στηρίζεται στο Φόβο, στη βία, στο ψέμα, στη διαφθορά, στον πόλεμο και καταδικάζει την αποφασιστική πλειοψηφία μιάς κοινωνίας στη φτώχεια και στην εξαθλίωση δεν μπορεί να είναι Δημοκρατικό, δεν υπηρετεί τον Άνθρωπο και δεν είναι πολιτικό σύστημα του Λαού.
Κι’ όμως, όλα τα ΜΜΕ, όλα τα κόμματα, όλοι οι πολιτικοί ‘αναλυτές’, όλοι οι επαγγελματίες πολιτικοί , όλοι οι ‘πνευματικοί’ άνθρωποι και κατά συνέπεια όλοι σχεδόν οι πολίτες ‘διαπιστώνουν’ «κρίση του πολιτικού μας συστήματος». Με αυτό βέβαια εννοούν την κρίση της ‘αντιπροσωπευτικής αστικής Δημοκρατίας’ και του κομματικού συστήματος που την εκφράζει. Τελικά «κρίση του πολιτικού μας συστήματος’ σημαίνει «κρίση διακυβέρνησης», δηλαδή αδυναμία των κομμάτων να κυβερνήσουν σε συνθήκες πολιτικής σταθερότητας για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα και με συγκεκριμένο πρόγραμμα, που θα πει πως τα κόμματα αδυνατούν κατά μόνας ή σε συνεργασία να αναδείξουν την ‘αντιπροσωπευτική αστική Δημοκρατία’ σε ρυθμιστή της οικονομίας σύμφωνα με τις ανάγκες της κοινωνίας, με αποτέλεσμα η οικονομία να λειτουργεί σε βάρος της κοινωνίας και υπέρ μιάς απειρελάχιστης μειοψηφίας πλουτοκρατών. Το πολιτικό σύστημα, όμως, που λειτουργεί υπέρ μιάς πλουτοκρατίας και ενάντια στα ζωτικά συμφέροντα της κοινωνικής πλειοψηφίας δεν μπορεί να αποκαλείται «πολιτικό μας σύστημα», γιατί απλούστατα αντικειμενικά είναι το πολιτικό σύστημα της πλουτοκρατίας. Είναι φανερό πως το ‘πολιτικό σύστημα της αστικής Δημοκρατίας’ δεν είναι το σύστημα των δισεκατομμυρίων φτωχών, των στρατιών των ανέργων και της Γενιάς των 700 Ευρώ
που ‘εργάζεται’ χωρίς ουσιαστικά δικαιώματα και σε συνθήκες σύγχρονης δουλείας.
Πολλοί, που βλέπουν μπροστά τους μόνο ‘διεφθαρμένους πολιτικούς’, αλλά όχι και διεφθαρμένους-διαφθορείς μεγαλοκαπιταλιστές, ιδιαίτερα αν αυτοί είναι και πρόεδροι της ‘ομαδάρας’ τους, αποδίδουν αυτή την ‘κρίση του πολιτικού συστήματος’ στην ανικανότητα, στη φθορά και στη διαφθορά της ηγεσίας των πολιτικών κομμάτων και των επαγγελματιών πολιτικών και γι’ αυτό επιδίδονται συστηματικά σε ‘κυνήγι μαγισσών’ και σε αναζήτηση ‘καθαρών πολιτικών’, που θα αναλάβουν τη διαχείριση του καπιταλισμού, μέχρι να τους βρωμίσει κι’ αυτούς το σύστημα, ή να βρωμίσουν από μόνοι τους. Αυτή η σύγχυση, αν δεν είναι σκόπιμη, παραγόμενη και αναπαραγόμενη, οφείλεται στην έλλειψη παιδείας γενικά και πολιτικής παιδείας ειδικότερα, η οποία δεν μπορεί να διακρίνει το κοινωνικοοικονομικό σύστημα, (το οικοδόμημα), από τα διάφορα υποσυστήματά του, ένα από τα οποία και μάλιστα το πιο ορατό είναι το πολιτικό του σύστημα, (το εποικοδόμημα). Κατά συνέπεια δεν μπορούν να ξεχωρίσουν την πρωτογενή εξουσία του
κοινωνικοοικονομικού συστήματος, (οικοδόμημα-αντικείμενο), από την δοτή, τη δευτερογενή εξουσία του εποικοδομήματος (ειδώλου), που τη διαχειρίζεται η εκάστοτε κυβέρνηση, στα πλαίσια του λεγόμενου «πολιτικού συστήματος», πράγμα που δημιουργεί σύγχυση και εσφαλμένη εικόνα της πραγματικότητας, επειδή ταυτίζεται το Όλον με το μέρος του και το αντικείμενο με το είδωλό του.
Άλλοι την αποδίδουν «στα ιδιωτικά ΜΜΕ και στα κυρίαρχα κέντρα εξουσίας…τα οποία προσπαθούν να επιβάλλουν τις δικές τους λύσεις και να αποτρέψουν μια μεγάλη μετακίνηση της εκλογικής βάσης προς τα αριστερά», (βλέπε, Αλεξίου Στρατής, Η κρίση του πολιτικού συστήματος μόλις ξεκίνησε,
www.monthlyreview.gr) , (08.07.08).
Κάποιοι άλλοι, όπως λ.χ. ο Χρήστος Ευαγγέλου κάνουν ένα βήμα παραπέρα και παρά το γεγονός πως μιλάνε για το εποικοδόμημα, το «πολιτικό σύστημα», ουσιαστικά αναφέρονται σε συστημική κρίση του οικοδομήματος, αφού διαπιστώνουν πως σήμερα «κανένας δεν αμφιβάλλει ότι η κρίση που διέρχεται το πολιτικό σύστημα της χώρας είναι ιδιαίτερα σοβαρή …τα προβλήματα είναι βαθύτερα, είναι δομικής μορφής και αγγίζουν τον πυρήνα του καπιταλιστικού συστήματος», (βλέπε, Χρήστος Ευαγγέλου, Όψεις μετεξέλιξης της παρούσης πολιτικής κρίσης,
www.monthlyreview.gr (70.07.08).
Μια κρίση όμως που αγγίζει τον πυρήνα του καπιταλιστικού συστήματος και παίρνει διάφορες μορφές, όπως τη μορφή της «παγκόσμιας χρηματιστικής κρίσης», της «ενεργειακής κρίσης» και της ¨διατροφικής κρίσης», όπως παρατηρεί ο Χρήστος Ευαγγέλου στο παραπάνω σημείωμά του, δεν μπορεί να είναι απλά μια λειτουργική κρίση του πολιτικού συστήματος, ακόμα και όταν εκφράζεται ως κρίση της ‘αστικής Δημοκρατίας’ και συγκεκριμένα ως «αντιδημοκρατική Ευρωπαϊκή Ένωση», αλλά είναι μια βαθιά δομική και θεσμική κρίση, δηλαδή μια συνολική συστημική κρίση παρακμής του κεφαλαιοκρατικού τρόπου παραγωγής και διανομής του κοινωνικού πλούτου.

2. Η καπιταλιστική κρίση δεν είναι τοπική-μερική αλλά παγκόσμια-συνολική

Αν αμβλύνουμε την οπτική μας γωνία θα διαπιστώσουμε πως η ‘πολιτική κρίση’ δεν περιορίζεται στη χώρα μας και στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά συγκλονίζει, αλλού περισσότερο και αλλού λιγότερο, όλες τις χώρες του πλανήτη. Αν προσπαθήσουμε να εντοπίσουμε το βάθος, τις ρίζες αυτής της κρίσης θα καταλήξουμε στον «σκληρό πυρήνα του καπιταλιστικού συστήματος», καμιά διακοσαριά παγκόσμιας εμβέλειας επιχειρήσεις, ο οποίος διαμορφώνει ένα απίθανα μεγάλο και πολύπλοκο δίκτυο από «κυρίαρχα κέντρα εξουσίας» και πολλά παράκεντρα παραπληροφόρησης και παραεξουσίας, τα οποία με τη σειρά τους μεταμορφώνουν την κρίση του κοινωνικοοικονομικού συστήματος του παγκοσμιοποιημένου κεφαλαίου σε επιμέρους τοπικές πολιτικές κρίσεις.
Ο στόχος είναι προφανής. Με τον τρόπο αυτό οι ευθύνες για την καταστροφή της Φύσης, για την παγκόσμια φτώχεια, για τη δομική-συστημική βία και για την ιμπεριαλιστική βαρβαρότητα μεταμορφώνονται, δια της μεθόδου του αντικατοπτρισμού, από ευθύνες του οικοδομήματος, δηλαδή του καπιταλιστικού συστήματος σε ‘πολιτικές ευθύνες του εποικοδομήματος’, που τάχα οφείλονται στην «βούληση του Κυρίου», στην «ελαττωματική φύση του ανθρώπου», στην ανεπάρκεια, στη φθορά και στη διαφθορά των πολιτικών, στο «τέλος των ιδεολογιών», στο «θάνατο της Αριστεράς και του Σοσιαλισμού» και τέλος στην ανεπάρκεια της ίδιας της ‘αστικής Δημοκρατίας’.
Τα πολιτικά κόμματα, όλοι οι δευτερεύοντες σκοταδιστικοί-εξουσιαστικοί μηχανισμοί και οι επαγγελματίες πολιτικοί οι οποίοι κατά κανόνα διαπλεκόμενοι ανταγωνίζονται, ‘στο όνομα της πατρίδας, και του Λαού’, για την αναρρίχησή τους στην κυβέρνηση με σκοπό την πολιτική διαχείριση του καπιταλιστικού συστήματος, συμβάλλουν αποφασιστικά στο να γίνεται πιστευτός ο μύθος της «πολιτικής κρίσης», την οποία δεν την αποδίδουν, φυσικά, στο διεφθαρμένο, καταστροφικό και βάρβαρο καπιταλιστικό σύστημα, αλλά στους ανίκανους, τους φθαρμένους και διεφθαρμένους πολιτικούς αντιπάλους τους.
Το αποτέλεσμα είναι αυτό που επιδιώκει πάντα ο ‘σκληρός πυρήνας του συστήματος και τα κυρίαρχα κέντρα εξουσίας’, δηλαδή ο προσανατολισμός των Λαών στο μύθο της πολιτικής κρίσης και ο αποπροσανατολισμός τους από την πραγματικότητα της συστημικής κρίσης του καπιταλισμού, η οποία εκπορεύεται από την ίδια του τη φύση και ουσία του, που είναι η θεοποίηση του κέρδους, η μεγιστοποίηση του οποίου στηρίζεται στην κλοπή, στην εκμετάλλευση, στη διαφθορά, στο Φόβο , στο ψέμα, στη βία, στην καταστροφή και στον πόλεμο, διάφορες μορφές της κρίσης μεταξύ του καπιταλιστικού οικονομισμού και της κοινωνίας-ανθρωπότητας.
Αυτός ο αποπροσανατολισμός της κοινωνίας-ανθρωπότητας καταφέρνει ώστε, αντί οι Λαοί να μετακινούνται πολιτικά προς τα αριστερά, με την έννοια της συνολικής άρνησης και της πολιτικής δράσης για την πλήρη ανατροπή του κοινωνικά ανέντιμου και βάρβαρου καπιταλισμού, να περιορίζονται σε άγονους πολιτικούς ανταγωνισμούς για την υπεράσπιση της ‘αστικής Δημοκρατίας’, (που την περιθωριοποιεί σταδιακά ο ίδιος ο παγκοσμιοποιημένος καπιταλισμός) και στην αναζήτηση κάποιου «καπιταλισμού με ανθρώπινο πρόσωπο», (σοσιαλδημοκρατικό μοντέλο), ή στην δογματική αναζήτηση κάποιου καπιταλισμού με σοσιαλιστική ταμπέλα, (τριτοτεταρτοδιεθνιστικό μοντέλο).
Πολλοί και δυστυχώς ακόμα και νέοι, αντί να γίνουν οι σημαιοφόροι ενός Νέου Ριζοσπαστικού Διαφωτισμού, καλλιεργούν σκόπιμα ψευδαισθήσεις ή πέφτουν στην παγίδα της αναζήτησης «καθαρών και έντιμων πολιτικών που θα πάρουν την τύχη της χώρας στα χέρια τους, δημιουργώντας στην ανάγκη καινούργιο κόμμα», (βλέπε λ.χ. Παπαϊωάννου Γιάννης, Προς Έλληνες πολιτικούς. «Είναι καιρός διαχωρισμού της ήρας από το σιτάρι»,
www.papaioannou.gr), για να διαχειριστούν, (αλήθεια για πόσα και για πόσο;) ένα από τη φύση του ανέντιμο, διαφθορέα και διεφθαρμένο κοινωνικοοικονομικό σύστημα, που με το πολιτικό χρήμα, μαύρο ή άσπρο δεν έχει σημασία, υπαλληλοποιεί, φθείρει και διαφθείρει, δημιουργεί και καταστρέφει τα κόμματα και τους πολιτικούς, κάνει την Πολιτική, υπόθεση επαγγελματιών πολιτικών, στην ουσία και κατά κανόνα αχυράνθρωπων του κεφαλαίου, και όχι καθημερινή δραστηριότητα των Πολιτών και εμποδίζει έτσι την ενατένιση ενός καλύτερου κόσμου.

3. Η Ουτοπία δεν είναι μόνο αναγκαία, είναι, σήμερα και εφικτή

Όμως η σημερινή παγκόσμια δομική-θεσμική, δηλαδή η καθολική συστημική κρίση του καπιταλισμού, που απειλεί συνολικά την ανθρωπότητα, τη Φύση και την ίδια τη ζωή πάνω στον πλανήτη Γη, δεν αφήνει περιθώρια για ψευδαισθήσεις και για μεσοβέζικες λύσεις. Η ανθρωπότητα σήμερα έχει μόνο μια επιλογή, αυτή της ανατροπής του καπιταλισμού στο όνομα ενός Οικουμενικού Ουμανισμού, της αντικατάστασης της ‘αστικής Δημοκρατίας’ με την Άμεση Δημοκρατία, της δημιουργίας ενός καλύτερου κόσμου.
Αυτές τις απλές αλήθειες πολλοί, άλλοι από άγνοια και άλλοι από συμφέρον και επαγγελματική διαστροφή τις αφορίζουν ως ουτοπίες. Παραγνωρίζουν φαίνεται πως η ανθρώπινη ιστορία δεν είναι παρά η σταδιακή πραγμάτωση της ουτοπίας στο μέτρο που οι κάθε φορά ανάγκες της κοινωνίας-ανθρωπότητας ξεπερνούν τους μύθους και ανακαλύπτουν τις καινούργιες δυνατότητες.
Ζούμε στην εποχή κατά την οποία η ανάπτυξη των επιστημών και της τεχνολογίας μπορεί αντικειμενικά να απαλλάξει την Ανθρωπότητα από όλα τα δεινά που δημιουργεί ο μανιακός καπιταλισμός και η ιμπεριαλιστική βαρβαρότητα και να μετατρέψει τον πλανήτη από κόλαση σε πραγματικό παράδεισο, φτάνει οι δυνάμεις της Εργασίας, της Επιστήμης και του Πολιτισμού να συνειδητοποιήσουν τις καινούργιες δυνατότητες και να τις απελευθερώσουν από την καπιταλιστική ομηρία.
Η πραγμάτωση της Νέας Ουτοπίας, της Νέας Ελευθερίας και ενός καλύτερου κόσμου, της ανατροπής του καπιταλισμού και της αντικατάστασής του από ένα Οικουμενικό Ουμανισμό δεν είναι, σήμερα, μόνο εφικτή, αλλά και απόλυτα άμεση και αναγκαία για τη συνέχιση της ύπαρξης της ζωής και της απεμπλοκής του ανθρώπινου πολιτισμού από την καπιταλιστική βαρβαρότητα.
Η Πρωτοβουλία Διαλόγου για ένα Νέο Ουμανισμό προτείνει να αναζητούμε την βαθύτερη ουσία της καπιταλιστικής κρίσης, της κρίσης της παρακμής και να προσπαθούμε να κατανοήσουμε τις σύγχρονες δυνατότητες, γιατί μόνο έτσι θα κατακτήσουμε τη Νέα Αυτοπεποίθηση και τη Νέα Συνείδηση, προϋπόθεση αναγκαία και ικανή για την αντιμετώπιση της μίζερης καπιταλιστικής καθημερινότητας και την οργάνωση του αγώνα για την συνολική και την οριστική υπέρβαση του διεφθαρμένου, του καταστροφικού και βάρβαρου καπιταλισμού στην προοπτική ενός αναγκαίου και εφικτού καλύτερου κόσμου.

****************************************************************
Πρωτοβουλία Διαλόγου για ένα Νέο Ουμανισμό:
www.infonewhumanism.blogspot.com
www.epithesh.blogspot.com
www.globala.blogspot.com