Τετάρτη 16 Ιανουαρίου 2008

ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΟ ΔΙΑΛΟΓΟ




ΓΙΑ ΕΝΑ ΝΕΟ ΟΥΜΑΝΙΣΜΟ*


Βαγγέλης Κωνσταντίνου

http://vkonstantinou.blogspot.com/



Στην πρόκληση ενός διαλόγου για έναν νέο Ουμανισμό, θα μπορούσαμε να διατυπώσουμε σκέψεις αποφεύγοντας ορισμούς που εν δυνάμει θα δημιουργούσαν αποκλεισμούς σε μια τέτοια συζήτηση.Η επαναφορά του ανθρωπισμού στις κοινωνικές σχέσεις ασφαλώς θα συμφωνείτε ότι περνούν μέσα από τον επανακαθορισμό των παραγωγικών ( καπιταλιστικών) σχέσεων και όχι μέσα από την ηθικοπλαστική αυτοσυνείδηση του Είναι, όπως διδάσκουν οι θρησκείες, δηλαδή την αυτοτελειοποίηση του Είναι ως απόρροια της σχέσης του (θεϊκής) με τον Δημιουργό.
Δεν αρκεί όμως και η συνειδητοποίηση ότι η συγκρότηση της κοινωνίας είναι παράλογη ή απόρροια της Καπιταλιστικής ανάπτυξη.Η επαναφορά της ανθρωπιάς στις ανθρώπινες σχέσεις πρέπει να απαντήσει στο ζήτημα του μετασχηματισμού των καπιταλιστικών σχέσεων και αμέσως μετά στην βάση της υλικής παραγωγής.Αν ο μετασχηματισμός των καπιταλιστικών σχέσεων μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσα από την «επανάσταση» με την εγκαθίδρυση του κλασικού Σοσιαλισμού ή της κλασικής Σοσιαλδημοκρατίας, η ανακατεύθυνση της υλικής παραγωγής προϋποθέτει μια αναπτυγμένη οικονομία που στην εξέλιξή της δεν θα ακολουθούσε την ιμπεριαλιστικής εκδοχή αλλά την Σοσιαλιστική.Αυτό σημαίνει ότι δημιουργούνται ισχυρές παραγωγικές δυνάμεις που ανατρέπουν τον κοινωνικό καταμερισμό εργασίας. Δηλαδή δυνάμεις που θα μπορούσαν να καταστρέψουν τον κορπορατίστικο συγκεντρωτισμό εξουσιών στην υλική παραγωγή και ο κάθε άνθρωπος θα αποτελούσε μέλος μιας ενιαίας κοινωνίας.Με την διαδικασία αυτή θα μετατραπεί ο Άνθρωπος από μέσο σε σκοπό.Για να φτάσει κανείς να αποδεχτεί μια τέτοια θεώρηση ως πρακτική στρατηγική στον εξανθρωπισμό της προόδου κατ’ αρχήν, θα πρέπει να προσεγγίσει την πραγματικότητα από την θεμελιώδη πλευρά της, που είναι η ταξική της διάσταση.Θα έλεγα ότι ένας ασφαλής δρόμος είναι εκείνος που διυλίζει την πραγματικότητα χωρίς να δέχεται τα πράγματα ή ομάδες πραγμάτων ως φυσικές αισθησιακές ανάγκες που πραγματοποιούνται ως φυσική ακολουθία της πορείας του ανθρώπου, γέννηση – δημιουργία – θάνατος.Έτσι θα μπορέσουμε να δούμε την ολότητα της ιστορικής εξέλιξης της υλικής παραγωγής σε συνδυασμό με την αλλοτρίωση του ανθρώπου από τον εαυτόν του και από την υλική παραγωγή στην εξέλιξη του.Έτσι κι αλλιώς μερικά ζητήματα από αυτά έχουν ήδη λυθεί αλλά έχουν επίσης ξεχαστεί καθώς η αλλοτρίωση του ανθρώπου από την εξέλιξη της υλικής παραγωγής υποβίβασε την ανθρώπινη φύση στο επίπεδο των εργαλείων της ατομικής ιδιοκτησίας και του καπιταλιστικού προτύπου.Για να έρθω σε χειροπιαστά ζητήματα, μία εκ των παραμέτρων που πρέπει να συζητήσουμε, είναι να επανακαθορίσουμε το προλεταριάτο και να επαναορίσουμε την έννοια και την ουσία «προλετάριος», λαμβάνοντας υπόψη τις πραγματικές συνθήκες που πραγματοποιείται.Παραδείγματος χάρη, το προλεταριάτο στον καπιταλισμό, σύμφωνα με τους κλασικούς του Μαρξισμού, είναι η τάξη των μισθωτών εργαζομένων που δεν κατέχουν τα μέσα παραγωγής και πωλούν την εργατική τους δύναμη( χειρονακτική ή πνευματική) και είναι εκμεταλλευόμενοι του Κεφαλαίου.Πως ορίζεται σήμερα το προλεταριάτο; Ποιες ομάδες εντάσσονται στο σύνολο αυτό και τι ρόλο παίζουν τα διάφορα υποσύνολα στην διαμόρφωση ή την απαξίωση του προλεταριάτου;Η ειδικότητα, οι πανεπιστημιακές σπουδές ή τίτλοι προσδιορίζουν και την ταξική ένταξη ή την συνείδηση προλετάριου;Η συνείδηση της θέσης που κατέχει το μέλος ή που θα έπρεπε να κατέχει επηρεάζει την συγκρότηση του προλεταριάτου;Πως επηρεάζεται το προλεταριάτο από την εργατική αριστοκρατία; Τι είναι εκείνο που καθορίζει σήμερα την εργατική αριστοκρατία;Τελικά τι είναι εκείνο που ξεκαθαρίζει σήμερα τι είναι αυτό που αποκαλούμε προλεταριάτο;

_________________________
* Το κείμενο αυτό ο Βαγγέλης Κωνσταντίνου το έχει αναρτημένο στο ιστολόγιό του και το έστειλε για ανάρτηση και στο ιστολόγιο της "Πρωτοβουλίας", ως συμβολή στο διάλογο. Ευχαρίστως φιλοξενούμε τον προβληματισμό του Βαγγέλη , όπως κάνουμε με κάθε αντίστοιχο προβληματισμό , κείμενο ή σχόλιο. (Κώστας Λάμπος)

1 σχόλιο:

ΚΩΣΤΑΣ ΛΑΜΠΟΣ είπε...

Αγαπητέ μου Βαγγέλη,

Μελέτησα με προσοχή το κείμενό σου «Για ένα Νέο Ουμανισμό», που δημοσιεύεις στην ιστοσελίδα σου, το οποίο και αναδημοσιεύω στη δική μου ιστοσελίδα. Θα επιχειρήσω να διατυπώσω μερικές σκέψεις για τη συνέχιση του Διαλόγου.

Ξεκινώ από τη διαπίστωσή σου, πως ο συγκεκριμένος κοινωνικός καταμερισμός της εργασίας, που διασπά την παραγωγική δραστηριότητα σε δυό ανεξάρτητες μεταξύ τους λειτουργίες, στη διοικητική και στην εκτελεστική λειτουργία, οι οποίες με τη σειρά τους διασπούν την κοινωνία σε δυό αντίπαλες τάξεις, στην τάξη των σφετεριστών του κοινωνικά παραγόμενου πλούτου, μέρος του οποίου αποκτά τη μορφή των ιδιόκτητων μέσων παραγωγής και στην τάξη των εργαζόμενων που είναι αποξενωμένοι από τα μέσα παραγωγής, αλλά και από τα προϊόντα της εργασίας τους, με αποτέλεσμα να εργαλειοποιούνται και να αλλοτριώνονται. Πρόκειται για τον καπιταλιστικό καταμερισμό της εργασίας
Στόχος του προοδευτικού κινήματος δεν είναι πιά ο ‘μετασχηματισμός’ των καπιταλιστικών σχέσεων, που έχουν οδηγήσει την ανθρωπότητα στη σημερινή βαρβαρότητα, αλλά η πλήρης ανατροπή τους και η αντικατάστασή τους με σχέσεις παραγωγής που θα αποκαθιστούν την ενότητα των παραγωγών του πλούτου, δηλαδή των εργαζόμενων αντικαθιστώντας την ατομική ιδιοκτησία από την κοινοκτημοσύνη πάνω στα μέσα παραγωγής, πράγμα που, πράγμα που θα οδηγήσει στην κατάργηση των αντίπαλων κοινωνικών τάξεων και θα επιτρέψει την επανασυγκόλληση της κοινωνίας σε ενιαίο σύνολο συνεργαζόμενων ανθρώπων και, όπως σωστά παρατηρείς, στην ‘επαναφορά της ανθρωπιάς στις ανθρώπινες σχέσεις’. Αυτή η κοινωνία, όμως δεν υπήρξε ποτέ στόχος ούτε της σοσιαλδημοκρατίας, ούτε και του τριτοτεταρτοδιεθνιστικού κρατικομονοπωλιακού καπιταλισμού, καταγραμμένου, κακώς, και ως ‘υπαρκτού σοσιαλισμού’. Αυτή η αταξική κοινωνία, η κοινωνία της Άμεσης Δημοκρατίας και της Ανθρωπιάς, μπορεί να γίνει ο στόχος ενός Νέου Ουμανισμού. Προϋπόθεση κατά την ταπεινή μου γνώμη είναι η εκλαΐκευση και η διάχυση της επιστημονικά έγκυρης και κοινωνικά χρήσιμης γνώσης σε όλα τα κοινωνικά κύτταρα, μέχρι την πνευματική, ιδεολογική και πολιτική απελευθέρωση της κοινωνικής πλειοψηφίας, πράγμα που θα της επιτρέψει να οραματιστεί και να οικοδομήσει έναν καλύτερο κόσμο.
Με δεδομένη τη σημερινή κατάσταση της πολυδιάσπασης των τοπικών-εθνικών κοινωνιών και της ανθρωπότητας στο σύνολό της σε θανάσιμα συγκρουόμενες θρησκευτικές, εθνικές, φυλετικές, εξουσιαστικές ομάδες, που οξύνονται όλο και περισσότερο στα πλαίσια της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης και του αμερικανισμού, αλλά και με την καταστροφική σύγκρουση της καπιταλιστικής τάξης πραγμάτων με τη φύση σε βαθμό που να απειλείται η ίδια η ύπαρξη της ζωής στον πλανήτη Γη, αρχίζω πιά να μην καταλαβαίνω την πρακτική σημασία, του θεωρητικά ενδιαφέροντος, θέματος που βάζεις, για τον «επαναπροσδιορισμό της έννοιας του προλετάριου και του προλεταριάτου». Εκτιμώ πως αυτές οι ιστορικές κατηγορίες, δούλος-δουλοκτήτης, φεουδάρχης-δουλοπάροικος, καπιταλιστής-προλετάριος, στην εποχή που κινδυνεύει άμεσα συνολικά η ανθρωπότητα έχουν ξεπεραστεί και την επόμενη αναγκαία επανάσταση θα πρέπει να την κάνουν Άνθρωποι στο όνομα ολόκληρης της Ανθρωπότητας, ενάντια φυσικά σε όσες μειοψηφίες στέκονται εμπόδιο στην αγωνία και στον αγώνα της Ανθρωπότητας να κάνει το επόμενο βήμα στη διαδρομή της, να ανατρέψει συνολικά τον καπιταλισμό σε κάθε πιθανή εκδοχή του και να περάσει σε μια Νέα Ελευθερία. Αυτό νομίζω πως είναι το ζητούμενο στην εποχή μας. Και από αυτό προσδιορίζονται τα καθήκοντα κάθε προοδευτικού ανθρώπου. Να απεμπλακεί από βυζαντινισμούς για ‘το φύλο των αγγέλων’ και να συμβάλλει όσο μπορεί περισσότερο στη διαμόρφωση της νέας ανθρωπιστικής, της Νέας Ουμανιστικής Συνείδησης. Όλα τα άλλα θα τα αντιμετωπίσει στην ώρα τους η συνειδητοποιημένη Ανθρωπότητα.
Είναι βαθιά η πεποίθησή μου πως χωρίς αυτή την Νέα Ουμανιστική Συνείδηση, η Ανθρωπότητα είναι καταδικασμένη να βυθίζεται όλο και βαθύτερα στην νεοκαπιταλιστική βαρβαρότητα της Pax Americana.
Να είσαι καλά
Κώστας Λάμπος